काठमाडौं | आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को साउनदेखि कात्तिकसम्म नेपालले १४२ देशसँग कुल ५ खर्ब ६६ अर्ब रुपैयाँ बराबरको व्यापार गरेको छ। यस अवधिमा ५ खर्ब १३ अर्ब रुपैयाँको मालवस्तु आयात र ५२ अर्ब ६७ करोड रुपैयाँको मालवस्तु निर्यात भएको भन्सार विभागले जनाएको छ। आयातमा ०.१७ प्रतिशत र निर्यातमा ४.१६ प्रतिशतको वृद्धि देखिएको छ।
यो अवधिमा नेपालले सबैभन्दा धेरै आयात गरेका वस्तुहरुमा डिजेल, पेट्रोल, एलपीजी ग्यास, स्पञ्ज आइरन, मोबाइल फोन, र प्लेट आइरन रहेका छन्। डिजेलको आयातमात्रै २९ अर्ब ४ करोड रुपैयाँ बराबरको छ भने पेट्रोल २१ अर्ब ५६ करोड र एलपीजी ग्यास १८ अर्ब ८५ करोड रुपैयाँको आयात गरिएको छ। औषधि, सनफ्लावरको तेल, युरिया, सोयाबिन तेल, र हवाइ इन्धन जस्ता वस्तुहरुको आयात पनि उच्च रहेको छ।
सवारी साधनको आयातमा पनि उल्लेख्य खर्च भएको छ। यो अवधिमा ५० किलोवाट क्षमतासम्मका १०५० गाडी, ५१–१०० किलोवाट क्षमताका २११५ गाडी, र १००–२०० किलोवाट क्षमताका ३१६ गाडी आयात भएका छन्। यी गाडीहरुको आयातका लागि मात्र ६ अर्ब ३१ करोड रुपैयाँ खर्च भएको छ।
निर्याततर्फ नेपालले कार्पेट, सोयाबिन तेल, चिया, अलैँची, र पश्मिनालाई मुख्यतया विदेशी बजारमा पठाएको छ। यी वस्तुहरुमध्ये कार्पेट ३ अर्ब ६० करोड, सोयाबिन तेल ३ अर्ब ४१ करोड, चिया २ अर्ब २१ करोड, अलैँची १ अर्ब ९० करोड, र पश्मिना १ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँ बराबरको निर्यात गरिएको छ।
नेपालको व्यापार ११२ मुलुकसँग घाटामा रहेको छ भने ३० मुलुकसँग नाफामा छ। व्यापार नाफा भएका मुलुकहरुमा अफगानिस्तान पहिलो स्थानमा रहेको छ। साथै, डेनमार्क, रसिया, अस्ट्रिया, र माल्दिभ्ससँग पनि व्यापार नाफामा रहेको छ। यद्यपि, भारत, चीन, युक्रेन, अर्जेन्टिना, अस्ट्रेलिया, इन्डोनेसिया, मलेसिया, र कतारसँगको व्यापारमा ठूलो घाटा देखिएको छ।
यो तथ्यांकले नेपालको व्यापारिक संरचनामा निर्यातभन्दा आयातको उच्च निर्भरता रहेको स्पष्ट भएको छ। निर्यातको दायरा फराकिलो बनाउन र व्यापार घाटा कम गर्न रणनीतिक प्रयास आवश्यक देखिएको छ।
