काठमाडौं | नेपालमा सडक दुर्घटनाको समस्या दिनानुदिन गम्भीर बन्दैगएको छ। असुरक्षित सडक यात्राले वार्षिक दुई हजार बढी नागरिकको ज्यान लिइरहेको छ। यो सङ्खिने क्रम कम हुनुको साटो बढ्दै गएको प्रहरीको तथ्याङ्कले देखाउँछ। पछिल्लो साढे ५ वर्षमा मात्र १५ हजार बढी मानिसको सडक दुर्घटनाका कारण मृत्यु भइसकेको छ। गत आर्थिक वर्षमा मात्रै २ हजार ८८३ जनाले दुर्घटनामा ज्यान गुमाए भने ३९ हजार ३८९ दुर्घटना भए।
मोटरसाइकल र बसमा सबैभन्दा बढी दुर्घटना हुने गरेको देखिन्छ। ८८ हजार ५२६ मोटरसाइकल र १४ हजार १६४ बस दुर्घटना भएका छन्। यसबाट सवारी दुर्घटनामा परी ३२ हजार बढी गम्भीर घाइते र १ लाख १२ हजार बढी सामान्य घाइते भएका छन्। प्रत्यक्ष तथा अप्रत्यक्ष रुपमा यस्ता दुर्घटनाले लाखौंको आर्थिक क्षति पनि भइरहेको छ।
सामान्यतया चालकको लापरवाहीलाई नै मुख्य कारक मानिए पनि पुरानो सडक, पुरानो सवारीसाधन, ओभरलोड र गलत डिजाइनका कारण पनि दुर्घटना हुने गरेका छन्। सरकारका अनुसार लामो दूरीको यात्रामा दुई चालक राख्नुपर्ने नियम छ, तर यो कार्यान्वयन भएको छैन। यसबाहेक, सार्वजनिक सवारीसम्बन्धी ऐन कानुन पुरानो छन्। सवारी चालक अनुमतिपत्रको वितरण प्रणाली पनि सुधार हुन सकेको छैन।
अब के गर्ने? विशेषज्ञहरू भन्छन्- सरकारले सडक सुरक्षासम्बन्धी कानुनलाई समयानुकूल बनाउनु आवश्यक छ। यसका लागि प्रभावकारी नीति र योजना बनाई लागू गर्नुपर्छ। सवारी चालकलाई नियमित रुपमा तालिम र सचेतना कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुका साथै सडक अनुगमन र नियमन बलियो बनाउनु जरुरी छ। साथै, जीवित नागरिकको बचाउका लागि सबै सरोकारवालाले ठोस कदम चाल्नुपर्छ।
असुरक्षित सडक यात्राले वार्षिक हजारौंको मृत्यु गराउने अवस्था सृजना भइसकेको छ। यो अवस्थालाई कायम राख्ने हो कि परिवर्तन गर्ने भन्ने निर्णय अब हामी नागरिक र सरकारको छ।