काठमाडौं | नेपालको शैक्षिक क्षेत्रमा एक गम्भीर चुनौती देखा परेको छ। हालै सार्वजनिक भएको माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसइई) को नतिजाले देशभरका धेरै विद्यालयहरूको शैक्षिक गुणस्तरमाथि प्रश्नचिह्न खडा गरेको छ। राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डको तथ्यांक अनुसार, देशका विभिन्न जिल्लाका सयौं विद्यालयहरूको नतिजा शून्य रहेको छ, जसले गर्दा शिक्षा क्षेत्रमा तत्काल सुधारको आवश्यकता महसुस गरिएको छ।
जिल्लागत विश्लेषण गर्दा कैलालीमा स्थिति विशेष चिन्ताजनक देखिएको छ। यहाँ १४ सामुदायिक र एउटा निजी गरी १५ विद्यालयको नतिजा शून्य आएको छ। कैलारी गाउँपालिका, गोदावरी नगरपालिका, चुरे गाउँपालिका, टीकापुर नगरपालिका, भजनी नगरपालिका र मोहन्याल गाउँपालिकाका विभिन्न विद्यालयहरूमा यो समस्या देखिएको छ।
मकवानपुरमा पनि स्थिति उस्तै छ। यहाँ १४ सामुदायिक विद्यालयको नतिजा शून्य रहेको छ। बागमती गाउँपालिका, बकैया गाउँपालिका, भीमफेदी गाउँपालिका, इन्द्रसरोवर गाउँपालिका, मनहरी गाउँपालिका, कैलाश गाउँपालिका, राक्सिराङ गाउँपालिका र मकवानपुरगढी गाउँपालिकाका विद्यालयहरू यसमा पर्छन्।
तनहुँमा १३ सामुदायिक विद्यालय र एउटा खुला विद्यालयको नतिजा शून्य आएको छ। शुक्लागण्डकी, भानु, रिसिङ, व्यास, घिरिङ, बन्दीपुर र आबुखैरेनी क्षेत्रका विद्यालयहरू यसमा समावेश छन्।
ताप्लेजुङमा स्थिति झनै गम्भीर छ। यहाँका ६८ मध्ये २३ विद्यालयको नतिजा शून्य आएको छ। फुङलिङ नगरपालिका, फक्ताङलुङ गाउँपालिका, मिक्वाखोला गाउँपालिका, मेरिङदेन गाउँपालिका, आठराई त्रिवेणी गाउँपालिका, पाथीभरा याङवरक गाउँपालिका, सिदिङ्वा गाउँपालिका, सिरीजंघा गाउँपालिका र मैवाखोलाका विद्यालयहरू यसमा पर्छन्।
त्यस्तै, रुपन्देहीमा मदरसासहित चार सामुदायिक विद्यालयको नतिजा शून्य आएको छ। संखुवासभामा तीन, बर्दियामा सात, चितवनमा चार र दोलखामा दुई विद्यालयको नतिजा शून्य रहेको छ।
कास्कीमा एउटै पालिकाका तीन विद्यालयको नतिजा शून्य आएको छ। रूपा गाउँपालिकास्थित पृथ्वीरूपा मावि, जटेश्वर मावि र गाउँफर्क माविको नतिजा शून्य आएको हो।
दाङको राजपुर गाउँपालिकाको अवस्था विशेष चिन्ताजनक छ। यहाँ एउटा पालिकाबाट एकजना मात्रै विद्यार्थी उत्तीर्ण भएका छन्। पालिकाका आठ माविका २५० विद्यार्थीले एसइई परीक्षा दिएकामा साधारण नमुना माध्यमिक विद्यालय गंगदीका गेहेन्द्र यादव मात्रै उत्तीर्ण भएका छन्।
नमुना विद्यालयहरूको प्रदर्शन पनि निराशाजनक रहेको छ। कैलालीमा नमुना विकास कार्यक्रम लागू भएका विद्यालयहरूको नतिजा कमजोर देखिएको छ। धनगढी नमुना मावि, जनता मावि, वसन्तमुरारी मावि, रघुनाथ आदर्श नमुना मावि, कर्णाली मावि र महुन्याल नमुना मावि भजनीको नतिजा निराशाजनक रहेको छ।
यी निराशाजनक नतिजाहरूले विद्यार्थीहरूको मानसिक स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पारेको देखिन्छ। दुःखद रूपमा, दोलखाको गौरीशंकर गाउँपालिकाकी १६ वर्षीया जेनिशा बुढाथोकी र संखुवासभाको खाँदबारी नगरपालिकाका आशिष घिमिरेले एसइईमा असफल भएपछि आत्महत्या गरेका छन्।
यो वर्षको एसइई नतिजाले नेपालको शिक्षा क्षेत्रमा विद्यमान समस्याहरूलाई स्पष्ट रूपमा उजागर गरेको छ। यसले सरकार, शिक्षाविद्, अभिभावक र समाजलाई समग्र शैक्षिक प्रणालीमा आमूल सुधार ल्याउन एकजुट हुन आह्वान गरेको छ। विशेषगरी ग्रामीण र दुर्गम क्षेत्रका विद्यालयहरूमा गुणस्तरीय शिक्षाको सुनिश्चितता, शिक्षक तालिम, पूर्वाधार विकास र शैक्षिक सामग्रीको उपलब्धतामा ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ।
साथै, विद्यार्थीहरूलाई परीक्षाको नतिजाप्रति सकारात्मक दृष्टिकोण अपनाउन र असफलतालाई सिकाइको अवसरको रूपमा लिन प्रोत्साहित गर्नुपर्ने आवश्यकता पनि देखिएको छ।
