काठमाडौं | राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले बिहीबार माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसईई) को नतिजा सार्वजनिक गरेको छ। यस वर्षको परीक्षा नतिजाले नेपालको शिक्षा क्षेत्रमा चुनौतीहरू रहेको देखाएको छ, जहाँ ४ लाख ६४ हजार ७८५ सहभागी विद्यार्थीमध्ये केवल ४७.८६ प्रतिशत अर्थात २ लाख २२ हजार ४७२ विद्यार्थी मात्र उत्तीर्ण भएका छन्।
नतिजा विवरण अनुसार, १८६ जना विद्यार्थीले उत्कृष्ट ४ जीपीए प्राप्त गरेका छन्। सबैभन्दा बढी विद्यार्थीहरू २.८० देखि ३.२० जीपीए समूहमा परेका छन्, जसमा ७८,८७४ विद्यार्थी रहेका छन्। तर चिन्ताजनक रूपमा, २ लाख ४२ हजार ३१३ विद्यार्थी, जो कुल सहभागीको ५२.१४ प्रतिशत हो, एक वा बढी विषयमा नन-ग्रेड (एनजी) पाएका छन्।
विषयगत रूपमा हेर्दा, अनिवार्य गणित विषयमा सबैभन्दा बढी विद्यार्थीहरू अनुत्तीर्ण भएका छन्। १ लाख ७७ हजार ९८५ विद्यार्थीले गणितमा नन-ग्रेड पाएका छन्। यसपछि विज्ञान र अंग्रेजी विषयमा क्रमशः १ लाख २६ हजार ९३३ र १ लाख १३ हजार ३८३ विद्यार्थीहरू अनुत्तीर्ण भएका छन्।
प्रदेश अनुसारको नतिजा हेर्दा बागमती प्रदेशको नतिजा सबैभन्दा राम्रो देखिएको छ, जहाँ १५ हजार ७ सय ६६ विद्यार्थीले ३.६० देखि ४.०० जीपीए ल्याएका छन्। देशभरमा कुल ३१ हजार २ सय ९ विद्यार्थीले ३.६० देखि ४.०० जीपीए ल्याएका छन्, जसमध्ये ५०% बागमती प्रदेशबाट छन्। यद्यपि, बागमती प्रदेशका कुल परीक्षार्थीमध्ये १५% ले मात्र यो उच्च ग्रेड हासिल गरेका छन्।
कोशी प्रदेशबाट १८% (३ हजार ९ सय ९६), मधेश प्रदेशबाट १२% (३ हजार ९ सय ५७), लुम्बिनी प्रदेशबाट १०% (३ हजार २ सय ९०), गण्डकी प्रदेशबाट ९% (२ हजार ९ सय ६९), कर्णाली प्रदेशबाट १% ( ४ सय ४१ जना) र सुदूरपश्चिम प्रदेशबाट २% ( ७ सय ९० जना) विद्यार्थीले ३.६० देखि ४.०० जीपीए ल्याएका छन्।
ननग्रेडको हकमा, लुम्बिनी प्रदेशका ४९ हजार २ सय २४ विद्यार्थी (कुल परीक्षार्थीको २०%) ले ननग्रेड ल्याएका छन्। लुम्बिनी प्रदेशका कुल परीक्षार्थीमध्ये ६१% यस श्रेणीमा परेका छन्। सुदूरपश्चिम प्रदेशमा ३६ हजार ४ सय १० विद्यार्थी (१५%) ले ननग्रेड ल्याएका छन्, जुन त्यहाँका कुल परीक्षार्थीको ६८% हो। कर्णाली प्रदेशमा ५८% विद्यार्थीले ननग्रेड ल्याएका छन्। बागमती प्रदेशमा, जहाँ सबैभन्दा धेरै विद्यार्थीले उच्च जीपीए हासिल गरेका छन्, त्यहाँ पनि ३३% विद्यार्थीले ननग्रेड ल्याएका छन्।
यस वर्ष बोर्डले नयाँ मूल्यांकन प्रणाली अपनाएको छ। लेटर ग्रेडिङ निर्देशिका, २०७८ अनुसार, विद्यार्थीहरूले सैद्धान्तिक परीक्षामा कम्तीमा ३५ प्रतिशत (२६.२५ अंक) र आन्तरिक मूल्यांकनमा ४० प्रतिशत (१० अंक) ल्याउनु पर्ने थियो। यो नयाँ प्रणालीले विद्यार्थीहरूको समग्र प्रदर्शनको मूल्यांकन गर्ने लक्ष्य राखेको छ।
अनुत्तीर्ण विद्यार्थीहरूका लागि बोर्डले ग्रेड वृद्धि परीक्षाको व्यवस्था गरेको छ। आगामी साउन १८ र १९ गते हुने यो परीक्षामा दुई विषयसम्म नन-ग्रेड पाएका विद्यार्थीहरूले भाग लिन पाउनेछन्। यसले करिब १ लाख १५ हजार विद्यार्थीलाई आफ्नो ग्रेड सुधार गर्ने अवसर प्रदान गर्नेछ।
यस वर्षदेखि बोर्डले नतिजा पुनर्योगको प्रक्रियालाई सरल बनाएको छ। विद्यार्थीहरूले अब अनलाइनबाटै पुनर्योगका लागि निवेदन दिन सक्नेछन्। नतिजा प्रकाशन भएको १५ दिनभित्र यस्तो निवेदन दिइसक्नुपर्नेछ। यो नयाँ व्यवस्थाले विद्यार्थीहरूलाई सहज र छिटो सेवा प्रदान गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।
समग्रमा, यस वर्षको एसईई नतिजाले नेपालको शिक्षा प्रणालीमा गम्भीर सुधारको आवश्यकता रहेको संकेत गरेको छ। विशेषगरी गणित, विज्ञान र अंग्रेजी जस्ता महत्वपूर्ण विषयहरूमा विद्यार्थीहरूको कमजोर प्रदर्शनले चिन्ता बढाएको छ। शिक्षा मन्त्रालय र सम्बन्धित निकायहरूले यी चुनौतीहरूलाई सम्बोधन गर्न र शिक्षाको गुणस्तर सुधार गर्न तत्काल कदम चाल्नुपर्ने देखिन्छ।
