निद्रा मानव जीवनको आवश्यकता हो । हाम्रो शरीरले निद्राको पूर्ण मात्रा पाउनु पर्छ जसले गर्दा स्वस्थ रहन र दैनिक कार्यहरू सहज तरिकाले गर्न सक्छौं । तर, कतिपय व्यक्तिहरू दीर्घकालिन समस्याहरू जस्तै निद्रा नपर्नु वा अधिक निदाउनु जस्ता समस्याहरूबाट ग्रसित हुन्छन् ।
निद्रा नपर्नु भनेको राती निद्रा लाग्न नसक्नु वा पटक-पटक बिउँझिनु हो । यसको मुख्य कारणहरूमा तनाव, चिन्ता, अवसाद, औषधिको असर, होच्याहा चिसो वा धेरै तातो वातावरण आदि रहेका छन् । नियमित निद्रा नपर्दा थकान, चिडचिडापन, एकाग्रता कमी, स्मरण शक्तिमा कमी र शारीरिक स्वास्थ्यमा समस्या आउँछ ।
अर्कोतर्फ, अधिक निद्रा पनि स्वास्थ्यको लागि घातक हुन्छ । अति निद्रा गर्नुको पछाडि पनि अवसाद, एकान्तता, निद्रा अपस्मार जस्ता रोगहरू, औषधिको असर, कम शारीरिक गतिविधि आदि कारणहरू हुनसक्छन् । अति निद्रा गर्नाले थकित महसुस हुने, मुटु रोग र मधुमेहको जोखिम बढ्ने, शरीर नरम हुने र सक्रिय नरहने जस्ता समस्याहरू आउन सक्छन् ।
निद्राको समस्या समाधानका लागि कुनै औषधि लिनु भन्दा पहिले आफ्नो दिनचर्या नियमित बनाउनु महत्त्वपूर्ण छ । बिहानै उठ्ने र समय मिलाएर सुत्ने आदत बसाल्नुपर्छ। व्यायाम गर्नुपर्छ र तनावमुक्त हुने कोशिश गर्नुपर्छ। बेलुकी चियापान वा धेरै खाना खाँदा पनि निद्रा प्रभावित हुन्छ। यसकारण बेलुका हल्का खाना खानुपर्छ र रातको समयमा शरीरलाई शान्त राख्नुपर्छ।
समग्रमा, निद्रा स्वस्थ मानसिक र शारीरिक जीवनको लागि पूर्ण आवश्यक छ। निद्राको समस्यालाई बेवास्ता गरेमा यसले दिर्घकालीन नकारात्मक असर पार्न सक्छ। आवश्यकता अनुसार निद्रा लिनु र जीवनशैली सुधार्नु नै उत्तम समाधान हो।
