धरान | पुर्वमा पछिल्ला केही वर्षमा धरानका मठमन्दिरहरूमा आन्तरिक पर्यटकहरूको संख्या उल्लेखनीय रूपमा बढ्न थालेको छ। विशेष गरी धरानको विजयपुर क्षेत्रमा रहेका ऐतिहासिक र धार्मिक स्थलहरूमा सर्वसाधारणको चहलपहल बढ्दै गएको छ। पूर्वी नेपालको महत्वपूर्ण धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्य बन्दै गएको विजयपुरमा दैनिक हजारौं आन्तरिक पर्यटकहरूको आगमन भइरहेको छ, जसले धरानको धार्मिक र सांस्कृतिक पर्यटनलाई नयाँ उचाइमा पुर्याएको छ।
धरानको विजयपुरमा अवस्थित बुढासुब्बा मन्दिर, पिण्डेश्वर मन्दिर, दन्तकाली मन्दिर, र पञ्चकन्या मन्दिर जस्ता स्थलहरूमा पर्यटकहरूले धार्मिक अनुष्ठान गर्ने र त्यहाँको वातावरणको अवलोकन गर्ने गरेका छन्। हाल धरानको धार्मिक स्थलहरूमा दिनहुँ पाँच हजारभन्दा बढी सर्वसाधारण पुग्ने गरेका छन्, जसले स्थानीय पर्यटन उद्योगमा नयाँ जोश र उत्साह थपेको छ ।
लमजुङबाट आएका सुजाता ढकालले पहिलो पटक धरान भ्रमण गर्दा यसले उनलाई अत्यन्त प्रभावित बनाएको बताइन्। उनले धरानको सौन्दर्य र धार्मिक स्थलहरूको महत्त्वको प्रशंसा गर्दै सबैलाई धरान भ्रमण गर्न प्रेरित गरिन्। ढकालले धरानको बुढासुब्बा मन्दिरमा दर्शन गर्न पाउँदा धार्मिक आस्थामा गहिरो अनुभव भएको बताइन्। लमजुङकै चन्द्रप्रसाद गुरुङले पनि धरानको धार्मिक स्थलहरूको बारेमा धेरै सुनेपछि यहाँको भ्रमण गरेको र यहाँको महत्त्वपूर्ण धार्मिक सम्पदाले उनलाई प्रभावित बनाएको सुनाए।
काठमाण्डौबाट आएकी रुपा गुरुङ र सुनिता श्रेष्ठले पनि धरानको विजयपुरमा रहेको बुढासुब्बा मन्दिरमा दर्शन गर्दै धार्मिक पर्यटनको अनुभवलाई विशेष बनाएको बताइन्। उनीहरूले धरानको शान्त वातावरण र यहाँका मठमन्दिरहरूको सौन्दर्यलाई उच्च सम्मान गरे।
पोखराकी सुस्मिता केसीले धरानको भ्रमणले उनलाई अत्यन्तै भाग्यमानी बनाएको सुनाइन्। पहिलो पटक धरान आएका उनी र उनको समूहले विजयपुरमा रहेका धार्मिक स्थलहरूको अवलोकन गरे। उनीहरूले धरानको वातावरण, स्वच्छता र धार्मिक सम्पदाहरूले आफ्नो धार्मिक यात्रा सफल भएको महसुस गरे।
धरानको विजयपुर क्षेत्रमा रहेका धार्मिक स्थलहरू विशेष गरी आन्तरिक पर्यटकहरूको प्रमुख आकर्षणको केन्द्र बनेका छन्। बुढासुब्बा मन्दिर, जसमा टुप्पोविनाको बाँस रहेको छ, यसको विशेष महत्त्वका कारण लामो समयदेखि चर्चा भइरहेकै छ। अन्य स्थानमा समेत यसबारे चर्चा भएकोले यहाँ आउने धार्मिक पर्यटकहरूको संख्यामा वृद्धि भएको देखिन्छ।
पछिल्लो समयमा पूर्वी नेपालका इलाम, पाँचथर, धनकुटा, तेह्रथुम, संखुवासभा जस्ता जिल्लाका पर्यटकहरूले धरानलाई आफ्नो धार्मिक भ्रमणको गन्तव्य बनाउन थालेका छन्। ती जिल्लाका धार्मिक पर्यटकहरूले विजयपुरमा रहेका पिण्डेश्वर मन्दिर, दन्तकाली मन्दिर, र बुढासुब्बा मन्दिरमा दर्शन गरी आफ्नो यात्रा सफल भएको बताउँछन्।
धरान, विशेष गरी विजयपुर, पूर्वी नेपालको धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्य स्थलको रूपमा स्थापित हुँदै गएको छ। यहाँका धार्मिक स्थलहरूको महत्त्वले धरानलाई नेपालभरि नै एक विशेष धार्मिक पर्यटन केन्द्रको रूपमा विकास गराएको छ। तर, यहाँ आउने पर्यटकहरूले खानेपानीको असुविधालाई सुधार्न आवश्यक रहेको सुझाव दिएका छन्, जसले स्थानीय पर्यटन प्रवर्द्धनमा अझै थप मद्दत पुर्याउने छ।
पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि तीनै तहका सरकारको भूमिका
धरानमा आन्तरिक पर्यटकहरूको आगमनसँगै तीनै तहका सरकारले धरानको पर्यटन विकासमा थप ध्यान दिनुपर्ने देखिएको छ। धार्मिक पर्यटकहरूको संख्या बढ्दै जाँदा स्थानीय सरकारले बाह्य पर्यटक भित्र्याउनका लागि आवश्यक पूर्वाधारहरू निर्माण गर्नुपर्ने आवश्यकता देखिएको छ। यहाँका धार्मिक स्थलहरूको प्रचारप्रसार गरी देशभरिका मात्र नभएर अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटकहरूलाई पनि आकर्षित गर्न सकिने ठानिएको छ।
धरानको धार्मिक पर्यटनले स्थानीय अर्थतन्त्रमा पनि सकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ। स्थानीय व्यवसायीहरू, होटल, रेस्टुरेन्ट तथा यातायात सेवाहरूमा समेत यसले रोजगार र आर्थिक अवसरहरू सिर्जना गरेको छ। खानेपानी, यातायात र पर्यटकहरूको सुविधा सुधार गर्दै स्थानीय सरकारले धार्मिक पर्यटनलाई अझै प्रवर्द्धन गर्ने नीति अवलम्बन गरेमा धरानको पर्यटन क्षेत्रलाई थप प्रगति गराउन सकिन्छ।
यस प्रकार, धरान अहिले धार्मिक पर्यटनको नयाँ केन्द्रविन्दु बन्ने क्रममा छ। आन्तरिक पर्यटकहरूको बढ्दो चापले धरानको धार्मिक, सांस्कृतिक, र पर्यावरणीय महत्त्वलाई अझै स्पष्ट पारेको छ। अबको चुनौती भनेको यहाँका धार्मिक सम्पदाहरूको संरक्षण र प्रवर्द्धनसँगै पर्यटकहरूलाई अझै राम्रो सुविधा प्रदान गर्ने हो, जसले धरानलाई एक प्रमुख धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा स्थापित गर्न मद्दत गर्नेछ।
