इटहरी | इटहरी, पूर्वी नेपालकै तीव्र गतिमा विकसित भइरहेका सहरमध्ये एक हो। पछिल्लो दशकमा यहाँको पूर्वाधार निर्माण, सुरक्षा व्यवस्था र जनसंख्याको वृद्धिले इटहरीलाई बसोबासका लागि उपयुक्त स्थल बनाउँदै लगेको छ। धनकुटाबाट बसाइँ सरेका पदमलाल गिरी भन्छन्, “बाटोघाटोको हिसाबले इटहरी बस्नका लागि निकै सहज छ। यहाँबाट पूर्व, पश्चिम, उत्तर, दक्षिण जता जान पनि सजिलो छ।”
इटहरीलाई पूर्वी नेपालकै मुख्य व्यापारिक केन्द्रको रूपमा विकास गर्ने लक्ष्य लिइएको छ। यातायातको सहजता, स्वास्थ्य तथा शिक्षामा भइरहेको लगानी, व्यापारिक गतिविधिहरूको वृद्धिले यसलाई झन् आकर्षक बनाइरहेको छ।
सुरक्षामा मजबुत इटहरी
इटहरीको सुरक्षा व्यवस्था सुदृढ छ। यहाँ नेपाली सेनाको पूर्वी पृतना, सशस्त्र प्रहरी बलको बराह बाहिनी र नेपाल प्रहरीका विभिन्न इकाइहरू रहेका छन्। यी सुरक्षा निकायहरूले इटहरीलाई सुरक्षित सहर बनाउने काम गरिरहेका छन्।
इलाका प्रहरी कार्यालय इटहरीका प्रहरी नायब उपरीक्षक लक्ष्मी भण्डारीका अनुसार, सुरक्षा व्यवस्थालाई अझ प्रभावकारी बनाउन प्रविधिको प्रयोग व्यापक बनाइएको छ। प्रमुख चौकहरूमा जडान गरिएका सिसी क्यामेराले अपराध अनुसन्धानमा ठूलो मद्दत पुगेको छ। हाल इटहरीमा करिब ३०० भन्दा बढी सिसी क्यामेरा जडान भइसकेका छन्। यसले चोरी, लुटपाट तथा अन्य आपराधिक गतिविधिहरू नियन्त्रण गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।
सुरक्षाका दृष्टिकोणले मात्र नभई बसोबासका लागि पनि इटहरीलाई सुरक्षित स्थानको रूपमा लिन थालिएको छ। सुरक्षा निकायका प्रदेश मुख्यालयहरू इटहरीमै रहेकाले शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति गर्न सहज भएको छ।
पूर्वाधार विकासले बढ्दो आकर्षण
इटहरी नगरपालिकाले पूर्वाधार विकासलाई उच्च प्राथमिकता दिएको छ। नगरका मुख्य योजनाहरूमा बाहिरी चक्रपथ निर्माण, कोसी राजमार्गको विस्तार, ढल निकास सुधार, फोहोर व्यवस्थापन, नदी नियन्त्रण तथा स्मार्ट सिटी परियोजना समावेश छन्।
नगरपालिकाले बाहिरी चक्रपथ निर्माणलाई तीव्रता दिएको छ, जसले सहरभित्रको ट्राफिक व्यवस्थापनमा ठूलो सुधार ल्याउने अपेक्षा गरिएको छ। कोसी राजमार्गलाई ६ लेनको बनाउन लागिएको छ, जुन अहिले अन्तिम चरणमा पुगेको छ। ढल निकासलाई व्यवस्थित गर्न नगरपालिकाले नयाँ परियोजनाहरू अघि बढाएको छ।
फोहोर व्यवस्थापन केन्द्रको निर्माण कार्य सम्पन्न भइसकेको छ। ट्यांग्रा र शेहरा खोलाको व्यवस्थापनमा ध्यान दिइएको छ, जसले हरेक वर्ष देखिने डुबानको समस्यालाई कम गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। नगर प्रमुख हेमकर्ण पौडेलका अनुसार, “पूर्वाधार विकासले इटहरीलाई बस्न योग्य मात्र होइन, व्यवसायका लागि पनि उत्कृष्ट गन्तव्य बनाइरहेको छ।”
स्वास्थ्य र शिक्षामा सुधारको प्रयास
इटहरीको स्वास्थ्य सेवामा अझै धेरै सुधार आवश्यक छ। गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवाका लागि अहिले पनि इटहरीबासीलाई धरान, विराटनगर वा काठमाडौं जानुपर्ने बाध्यता छ। यस समस्यालाई समाधान गर्न नगरपालिकाले इटहरी अस्पताललाई सुविधा सम्पन्न बनाउन विभिन्न योजनाहरू अघि बढाएको छ। अस्पतालमा अत्याधुनिक उपकरणहरू तथा विशेषज्ञ चिकित्सकहरूको व्यवस्थापन गर्ने प्रयास भइरहेको छ।
शिक्षाका क्षेत्रमा पनि इटहरीले सुधार गरिरहेको छ। सरकारी विद्यालयहरूको स्तरोन्नति गर्न बजेट वृद्धि गरिएको छ भने निजी विद्यालयहरूको संख्यामा पनि वृद्धि हुँदै गएको छ। प्राविधिक शिक्षामा विशेष ध्यान दिइएको छ। इटहरीलाई विश्वविद्यालय स्तरको शिक्षाका लागि आकर्षक गन्तव्य बनाउन विभिन्न योजनाहरू अघि बढाइएका छन्।
बढ्दो जनसंख्या, बढ्दो चुनौती
इटहरीमा जनसंख्या तीव्र गतिमा बढिरहेको छ। २०२१ को जनगणना अनुसार इटहरीको जनसंख्या करिब १.५ लाख पुगेको छ, जुन २०११ को तुलनामा ३० प्रतिशतले वृद्धि भएको देखिन्छ। जनसंख्या वृद्धिसँगै अव्यवस्थित बसोबास, ट्राफिक व्यवस्थापन, फोहोरमैला व्यवस्थापन तथा सार्वजनिक यातायातको अभावजस्ता समस्या देखा परेका छन्।
नगरपालिकाले यी समस्याहरू समाधान गर्न विभिन्न उपायहरू अवलम्बन गरिरहेको छ। प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत हेमराज भुषालका अनुसार, नगर बस सञ्चालनको प्रक्रिया अघि बढिसकेको छ। प्रमुख चौकहरूमा आकाशे पुल बनाउने योजना अघि सारिएको छ।
पछिल्लो दशकमा इटहरीले निकै उल्लेखनीय विकास गरेको छ। व्यापार, पूर्वाधार र सुरक्षाका दृष्टिले इटहरी आकर्षक गन्तव्य बनिसकेको छ। यद्यपि, स्वास्थ्य, शिक्षा तथा ट्राफिक व्यवस्थापनमा अझै धेरै सुधार आवश्यक छ। यदि नगरपालिकाले पूर्वाधार योजनाहरू योजनाबद्ध रूपमा कार्यान्वयन गर्न सक्यो भने इटहरी निकट भविष्यमै पूर्वी नेपालको स्मार्ट सिटी बन्ने सम्भावना बलियो देखिन्छ।
