कोशी | कोशी प्रदेश सरकारले सन् २०२५ लाई “कोशी पर्यटन वर्ष वि.सं. २०८१” को रूपमा मनाउने घोषणा गर्दै वार्षिक १० लाख पर्यटक भित्र्याउने महत्त्वाकांक्षी लक्ष्यसहित यस अभियानको औपचारिक शुभारम्भ गरेको छ। यस भव्य उद्घाटन समारोह तेह्रथुमको तिनजुरे–मिल्के क्षेत्रस्थित आरआर गार्डेनमा आयोजना गरिएको थियो। कार्यक्रममा प्रमुख अतिथिका रूपमा सहभागी उपप्रधानमन्त्री तथा शहरी विकास मन्त्री प्रकाशमान सिंहले पर्यटन वर्षको औपचारिक उद्घाटन गरे।
पर्यटनको बलियो आधार : आर्थिक पुनरुत्थान र सम्भावना
कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै मन्त्री सिंहले नेपालको आर्थिक पुनरुत्थानका लागि पर्यटन सबैभन्दा बलियो माध्यम बन्ने विश्वास व्यक्त गरे। “नेपाल अहिले आर्थिक शिथिलताको चरणमा छ, तर पर्यटन क्षेत्रले देशको उत्पादनशीलता र रोजगारीमा उल्लेखनीय योगदान पुर्याउन सक्छ,” मन्त्री सिंहले भने।
उनका अनुसार कोशी प्रदेशमा रहेका बिभिन्न प्राकृतिक, धार्मिक, सांस्कृतिक सम्पदाहरूको सही ढंगले प्रचार, प्रवर्द्धन र पूर्वाधार विकास गर्न सकेमा, यो प्रदेश राष्ट्रिय मात्र नभई अन्तर्राष्ट्रिय तहमा पनि प्रमुख गन्तव्य बन्न सक्छ।
“भारत लगायतका छिमेकी मुलुकहरूसँग सीमा जोडिएको कोशी प्रदेशमा पर्यटक भित्र्याउने सम्भावना अत्यन्त प्रबल छ,” मन्त्री सिंहले जोड दिँदै भने, “तर यसका लागि प्रदेश सरकार, स्थानीय तह र निजी क्षेत्रबीच गहिरो समन्वय अपरिहार्य छ।”
उनले २०४६ सालपछि नेपालको विकास सूचकांकहरू उल्लेख गर्दै संघीय प्रणालीमार्फत अब स्थानिय तहहरूसम्म पनि निर्णय र कार्यान्वयनको अधिकार पुगेकाले आगामी दिनमा पर्यटनमार्फत समाजिक र आर्थिक रुपान्तरण सम्भव हुने बताए।
“कार्यक्रम मात्र होइन, अभियानको सुरुआत हो” – मुख्यमन्त्री कार्की
कोशी प्रदेशका मुख्यमन्त्री हिक्मतकुमार कार्कीले कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै पर्यटन वर्षको उद्घाटनलाई एउटा सामान्य सरकारी कार्यक्रम नभई, सम्पूर्ण प्रदेशलाई आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक रूपान्तरणतर्फ डोर्याउने ठोस अभियानको सुरुआत भएको उल्लेख गरे।
“कोशी प्रदेशमा रहेका सम्पूर्ण प्राकृतिक, सांस्कृतिक र ऐतिहासिक स्थानहरूको एकीकृत विकास र प्रवर्द्धनमार्फत हामी यस क्षेत्रलाई नमुना पर्यटन गन्तव्य बनाउने छौँ,” मुख्यमन्त्री कार्कीले घोषणा गरे।
उनले धार्मिक, सांस्कृतिक र साहसिक पर्यटनलाई समेट्दै प्रदेशभित्रका प्रमुख स्थलहरू जस्तै माङ्सेबुङ, हलेसी महादेव, बाराहक्षेत्र, पाथीभरा, सेतीदेवी मन्दिर, रामधुनी क्षेत्र, झापा–मोरङका गुफा तथा सिमसार क्षेत्रहरूलाई विशेष प्राथमिकतामा राखिने बताए।
कोशी प्रदेशका प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्यहरू
१. हलेसी महादेव (खोटाङ)
तीन धार्मिक मान्यताको केन्द्र हलेसी महादेव हिन्दू, बौद्ध र किरात धर्मावलम्बीहरूका लागि अत्यन्त पवित्र स्थल हो। यहाँस्थित गुफा प्रणाली, धार्मिक मेला, र ऐतिहासिक महत्वले गर्दा यस स्थानले वर्षभरि पर्यटक तान्ने गर्दछ।
२. बाराहक्षेत्र (सुनसरी)
कोशी नदी किनारमा अवस्थित बाराहक्षेत्र हिन्दू धर्ममा वर्णित १२ शक्तिपीठहरूमध्ये एक मानिन्छ। महाशिवरात्रि, जनैपूर्णिमा जस्ता अवसरमा यहाँ हजारौं श्रद्धालुहरूको आगमन हुने गर्दछ।
३. पाथीभरा देवी (ताप्लेजुङ)
ताप्लेजुङको उचाइमा अवस्थित पाथीभरा देवी मन्दिर साहसिक तथा धार्मिक पर्यटनको उत्कृष्ट संयोजन हो। यहाँबाट देखिने कञ्चनजङ्घा हिमालको दृश्यले पर्यटकलाई मन्त्रमुग्ध बनाउने गर्दछ।
४. तिनजुरे–मिल्के–जलजले क्षेत्र (तेह्रथुम, संखुवासभा, ताप्लेजुङ)
राष्ट्रकै अर्ली स्प्रिङ्ग रोडोडेन्ड्रन क्षेत्रको रूपमा चिनिने तिनजुरे–मिल्के क्षेत्र जैविक विविधता र ट्रेकिङका लागि अत्यन्त उपयुक्त गन्तव्य हो। यहाँ वर्षको अधिकांश समय ताजा हावा, हिमालको दृश्य, र फुलहरूका बगैंचाहरूले स्वागत गर्छन्।
५. रामधुनी, सेतीदेवी, चिलिमे (सुनसरी–मोरङ)
कोशी प्रदेशका समथर क्षेत्रमा पनि धार्मिक तथा सांस्कृतिक पर्यटनको खजाना लुकेको छ। सेतीदेवीको पौराणिक महत्त्व, रामधुनीको धार्मिक आस्था, र चिलिमेको प्राकृतिक सौन्दर्यले पूर्वी तराईमा समेत पर्यटन विस्तार गर्ने सम्भावना प्रबल छ।
६. माङ्सेबुङ (इलाम)
किरात धर्म, संस्कार र परम्पराको संगमस्थल माङ्सेबुङले सांस्कृतिक पर्यटनलाई उचाइमा पुर्याउने सम्भावना बोकेको छ। यहाँको लोकसंस्कृति, स्थानीय परिकार र पहाडी सौन्दर्य पर्यटकको लागि छुटाउन नहुने अनुभव हो।
७. धनकुटाको भूमे थान र विजयपुर दरबार क्षेत्र
इतिहासमा भरिएको यो क्षेत्र पुरातात्विक मूल्य र सांस्कृतिक परम्पराले भरिपूर्ण छ। स्थानीय समुदायको संस्कार, संस्कृति र भेषभूषाले यहाँ छुट्टै पहिचान निर्माण गरेको छ।
कोशी प्रदेशले सुरु गरेको “पर्यटन वर्ष २०८१” केवल एक सन्देशमूलक कार्यक्रम होइन। यो प्रदेशले लिएको दीर्घकालीन समृद्धि यात्राको सुरुआत हो। यदि प्रदेश सरकारले योजनालाई व्यवहारमा रूपान्तरण गर्न सक्यो भने, १० लाख पर्यटक मात्र होइन, प्रदेशको आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक पुनर्जागरण सम्भव हुनेछ।
कोशी प्रदेश अब केवल पूर्वको एक भूगोल मात्र होइन, नेपालको सम्भावनाले भरिएको समृद्धिको प्रवेशद्वार बन्न सक्ने देखिएको छ।
