Saturday, February 15, 2025
विविधनेपालीहरूको दुई दिन जन्मदिन: कति वर्षमा मिल्छ यस्तो संयोग?

नेपालीहरूको दुई दिन जन्मदिन: कति वर्षमा मिल्छ यस्तो संयोग?

काठमाडौं | आजकल जन्मदिनको नोटिस फेसबुकले दिने गर्छ। प्राय जन्मदिन फेसबुकको अपडेट हेरेर थाहा पाउँछौं हामी । तर कतिपय अवस्थामा एकै व्यक्तिको जन्मदिन दुई दिनसम्म फेसबुकमा चलिरहेको हुन्छ, के हो वास्तविकता? किन यस्तो हुन्छ? गलत मिति राखेर? पक्कै तपाईलाई यो जिज्ञासा उत्पन्न भएको होला। तर के तपाईलाई थाहा छ कि यस्तो घटना कस्तो कारणले हुन्छ? आज हामी यस बारेमा चर्चा गर्दैछौं।

नेपालजस्तो सांस्कृतिक विविधताले भरिएको देशमा, धेरै रोचक परम्परा र तथ्य भेटिन्छन्। तीमध्ये एउटा हो– “दुई दिन जन्मदिन”। नेपाली पात्रोअनुसार जन्मदिन मनाउने परम्पराले गर्दा नेपालीहरूले अंग्रेजी पात्रोअनुसारको जन्मदिन र आफ्नो चन्द्रपात्रोमा आधारित जन्मदिन फरक-फरक दिनमा मनाउने अनुभव गर्दछन्।

“दुई दिन जन्मदिन” को रहस्य

नेपाली पात्रो (विक्रम संवत्) र अंग्रेजी पात्रो (ग्रेगोरियन पात्रो) बीचको संरचनागत भिन्नता नै यो रोचक संयोगको कारण हो। खासगरी चार वर्षमा एकचोटि नेपालीहरूले दुई फरक दिनमा आफ्नो जन्मदिन मनाउने संयोग  पाउछन ।

यो घटना मुख्यतः अंग्रेजी पात्रोमा रहेको “लीप वर्ष” का कारणले हुने गर्छ । अंग्रेजी पात्रो(ग्रेगोरियन पात्रो)मा प्रत्येक चार वर्षमा फेब्रुअरी महिनामा एक अतिरिक्त दिन (फेब्रुअरी २९) थपिन्छ, जसले गर्दा पात्रोको गणना केही पर धकेलिन्छ। यसका कारण नेपाली पात्रो र अंग्रेजी पात्रोबीचको तालमेल फरक पाईन्छ । अन्य वर्षहरूमा भने यी दुई पात्रोको मिति प्रायः मिल्छ।

उदाहरणका लागि, यदि कसैको जन्म विक्रम संवत् २०२० साल माघ १५ गते भएको हो भने, सामान्य वर्षहरूमा उसको अंग्रेजी जन्मदिन १९६४ को जनवरी २९ मा पर्छ। तर, प्रत्येक चार वर्षमा आउने लीप वर्षमा, फेब्रुअरीको एक दिन थपिँदा अंग्रेजी पात्रोको गणना एक दिन पछाडि सर्दै जान्छ। यसरी, चार वर्षको अन्तरालमा मात्रै यो संयोग परिवर्तन हुने सम्भावना हुन्छ।

यो दुई दिन जन्मदिनको घटना संस्कार र आधुनिकताबीचको अद्भुत तालमेललाई झल्काउँछ। नेपाली परम्परामा चन्द्रपात्रोअनुसार जन्मदिन मनाउनुको सांस्कृतिक महत्व छ। यस दिनमा परम्परागत रूपमा पूजा, दान, र शुभकामना आदान-प्रदान गरिन्छ। अर्कोतर्फ, अंग्रेजी पात्रोअनुसारको जन्मदिन साथीभाइसँग रमाइलो गर्ने, केक काट्ने र आधुनिक शैलीमा उत्सव मनाउने दिन हो।

दुई जन्मदिनको संयोगले नेपालीहरूको जीवनमा विशेष उत्सवको वातावरण सिर्जना गर्दछ। यो केवल पात्रोको फरक मात्र होइन, परम्परा र आधुनिकतालाई समानरूपले आत्मसात् गर्ने अवसर पनि हो। संक्षेपमा, यस्तो संयोग चार वर्षमा मात्र एकचोटि आउने हुनाले, यो एक अद्वितीय घटना हो, जसले नेपाली समाजको सांस्कृतिक र वैज्ञानिक पक्षलाई रोचक बनाएको छ।

spot_img
spot_img

प्रकाशित मिति :

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

ताजा
सिफारिस
बिज्ञापन
spot_img