काठमाडौं | हालै सार्वजनिक भएको माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसईई) को नतिजाले नेपालको शिक्षा प्रणालीमा गम्भीर समस्या रहेको देखाएको छ। ५२ प्रतिशतभन्दा बढी विद्यार्थी अनुत्तीर्ण हुनु र केवल ४७.८६ प्रतिशत मात्र कक्षा ११ मा भर्ना हुन योग्य हुनु निराशाजनक छ। यो नतिजाले हाम्रो शिक्षा प्रणालीको गुणस्तर र प्रभावकारिताबारे गम्भीर प्रश्न उठाएको छ।
विषयगत रूपमा हेर्दा गणित र विज्ञान जस्ता महत्वपूर्ण विषयहरूमा विद्यार्थीहरूको प्रदर्शन झनै कमजोर देखिन्छ। यसले हाम्रो पाठ्यक्रम, शिक्षण विधि र मूल्यांकन प्रणालीमा तत्काल सुधार गर्नुपर्ने आवश्यकता देखाउँछ। विशेषगरी ग्रामीण क्षेत्रका विद्यालयहरूमा गुणस्तरीय शिक्षाको पहुँच बढाउन र शिक्षकहरूको क्षमता अभिवृद्धि गर्न ठोस कदम चाल्नुपर्ने देखिन्छ।
प्रदेशगत रूपमा हेर्दा सुदूरपश्चिम प्रदेशको नतिजा सबैभन्दा कमजोर देखिनु चिन्ताजनक छ। यसले प्रादेशिक असमानता र शैक्षिक अवसरको विषममा ध्यान दिनुपर्ने आवश्यकता औंल्याएको छ। सरकारले यस्ता पछाडि परेका क्षेत्रहरूमा विशेष शैक्षिक कार्यक्रमहरू संचालन गर्नुपर्दछ।
यद्यपि, यो वर्षदेखि पास-फेल प्रणाली लागू गरिएको छ, जसले गर्दा विगतका वर्षहरूमा भन्दा नतिजा कमजोर देखिएको हुनसक्छ। तर यसले वास्तविक शैक्षिक अवस्थालाई प्रतिबिम्बित गर्छ र सुधारका लागि आधार प्रदान गर्दछ। अब हामीले यो नतिजालाई चुनौतीको रूपमा लिएर अगाडि बढ्नुपर्छ।
सरकार, शिक्षाविद्, शिक्षक र अभिभावक सबैले मिलेर यो समस्या समाधान गर्न प्रयास गर्नुपर्छ। पाठ्यक्रममा समसामयिक परिमार्जन, शिक्षण विधिमा नवीनता, शिक्षक तालिममा जोड, विद्यालयको भौतिक पूर्वाधारमा सुधार र डिजिटल शिक्षामा लगानी बढाउनु आवश्यक छ।
अन्त्यमा, यो निराशाजनक नतिजालाई सकारात्मक परिवर्तनको अवसरको रूपमा लिनुपर्छ। हामीले हाम्रा विद्यार्थीहरूलाई २१औं शताब्दीको प्रतिस्पर्धात्मक विश्वका लागि तयार पार्न गुणस्तरीय र प्रभावकारी शिक्षा प्रदान गर्न सक्नुपर्छ। यसका लागि सबै सरोकारवालाहरूको सामूहिक प्रयास र दृढ संकल्प आवश्यक छ।
