काठमाडौं | हालै चीनमा ह्युमन मेटाप्युमोभाइरस (एचएमपीभी) को प्रकोपले स्वास्थ्य क्षेत्रलाई चुनौती दिएको छ। अस्पतालहरू भरिभराउ छन्, विशेष गरी बालबालिका, वृद्धवृद्धा, र कमजोर प्रतिरोधी क्षमता भएका व्यक्तिहरूमा यो भाइरसको संक्रमण दर तीव्र देखिएको छ। यो अवस्था कोरोना भाइरसको महामारीपछिको सबैभन्दा गम्भीर स्वास्थ्य चुनौती मानिएको छ।
एचएमपीभी एक प्रकारको श्वासप्रश्वाससम्बन्धी भाइरस हो, जसले विशेष गरी बालबालिका, वृद्धवृद्धा, र कमजोर प्रतिरक्षा प्रणाली भएका व्यक्तिहरूलाई असर गर्छ। यसले निमोनिया, ब्रोंकाइटिस, र गम्भीर श्वासप्रश्वाससम्बन्धी समस्या निम्त्याउन सक्छ। यो भाइरस प्रायः संक्रमित व्यक्तिको सम्पर्कमा आउँदा, हाछ्युँ या खोकीको माध्यमबाट सर्ने गर्छ।
चीनको अवस्था
चीनका विभिन्न प्रान्तका अस्पतालहरूमा एचएमपीभीका बिरामीहरूको संख्या दिनप्रतिदिन बढिरहेको छ। पछिल्लो तथ्यांकअनुसार, हजारौँ बालबालिका अस्पताल भर्ना भएका छन्। विशेष गरी बेइजिङ, ग्वाङझाउ, र शाङ्हाईजस्ता ठूला सहरहरूमा यस भाइरसको संक्रमण दर उच्च छ। बिरामीहरूको ठूलो संख्याले चीनको स्वास्थ्य प्रणालीमा दबाब परेको छ।
चीनको राष्ट्रिय स्वास्थ्य आयोगका अनुसार, यो भाइरसबाट बच्न मास्क लगाउने, नियमित रूपमा हात धोइरहने, र भीडभाडयुक्त स्थानबाट टाढा रहन सुझाव दिइएको छ। यद्यपि, एचएमपीभीका लागि कुनै खास औषधि वा खोप उपलब्ध नभएकाले यो चुनौतीपूर्ण बनेको छ।
नेपालमा जोखिम
चीनसँगको भौगोलिक निकटता र व्यापारिक सम्बन्धले गर्दा नेपालमा पनि एचएमपीभीको जोखिम रहेको विज्ञहरूको भनाइ छ। नेपालको खुला सिमाना र चीनबाट आउने पर्यटकहरूको आवागमनले संक्रमण फैलिने सम्भावना थप उच्च बनाएको छ। यसअघि पनि कोरोना भाइरस महामारीका बेला नेपालले चीनबाट ठूलो असर भोगेको थियो।
विशेष गरी नेपालको स्वास्थ्य क्षेत्र कमजोर भएको र सीमित स्रोतसाधन भएका कारण यस्ता महामारी सामना गर्न गाह्रो पर्न सक्छ। नेपालका स्वास्थ्य विज्ञहरूले यस भाइरसको सम्भावित प्रकोपलाई रोक्न सरकारलाई सतर्क रहन आग्रह गरेका छन्।
नेपालमा यस्ता नयाँ भाइरसको संक्रमण नियन्त्रणका लागि सीमा क्षेत्रहरूमा निगरानी बढाउनु अत्यावश्यक छ। त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा चीनबाट आउने यात्रुहरूको स्वास्थ्य परीक्षण गर्नुपर्ने विज्ञहरूको सुझाव छ। त्यस्तै, सामुदायिक स्तरमा जनचेतना अभिवृद्धि गर्न र स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध गराउनुपर्ने आवश्यकता छ।
नेपालका अस्पतालहरूमा एचएमपीभीको सम्भावित बिरामीहरूको उपचारका लागि श्वासप्रश्वाससम्बन्धी विशेषज्ञता बढाउनुपर्ने, आवश्यक उपकरण उपलब्ध गराउनुपर्ने, र आपतकालीन तयारीको योजना बनाउनु पर्ने देखिन्छ।
नेपालमा हालसम्म एचएमपीभीको कुनै औपचारिक पुष्टि नभए पनि व्यक्तिगत सावधानी अपनाउनुपर्ने आवश्यकता छ। मास्क लगाउने, व्यक्तिगत सरसफाइमा ध्यान दिने, र रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने आहार खानेजस्ता उपायहरूले संक्रमणबाट जोगिन सहयोग गर्न सक्छ।
के फेरी लकडाउनको आवश्यकता पर्छ?
चीनमा फैलिएको यो प्रकोपको असर नेपालमा गम्भीर रूपमा देखिएमा लकडाउनजस्तो कठोर उपाय लागू गर्नुपर्ने हुन सक्छ। यद्यपि, यसबारे नेपाल सरकारले कुनै ठोस निर्णय गरेको छैन। स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार, रोकथामका लागि समुदायस्तरमा जनचेतना अभिवृद्धि गर्नु र स्थानीय स्तरमा स्वास्थ्य सेवा सुधार गर्नु लकडाउनभन्दा प्रभावकारी विकल्प हुन सक्छ।
चीनमा फैलिएको एचएमपीभी भाइरसले विश्वव्यापी रूपमा चिन्ता बढाएको छ। नेपालजस्तो संवेदनशील देशमा यस भाइरसको सम्भावित प्रभावलाई रोक्न तत्काल कदम चाल्न आवश्यक छ। सतर्कता, निगरानी, र सामुदायिक सहकार्यका माध्यमबाट नेपालले यस प्रकोपबाट जोगिन सक्नेछ। यसबारे थप जानकारी र सुरक्षाका उपायहरूबारे सचेत रहनु अहिलेको मुख्य आवश्यकता हो।