हेटौँडा | नेपाली सिनेमा अहिले नयाँ दिशातर्फ अघि बढ्दैछ। केवल मनोरञ्जन मात्र नभई समाजको वास्तविकता चित्रण गर्ने चलचित्रहरू निर्माण भइरहेका छन्। यसै शृङ्खलामा ‘मायावी’ र ‘लाज शरणम्’ नामक दुई फरक प्रकृतिका चलचित्र प्रदर्शनमा छन्। मायावी प्रेमकथामा केन्द्रित छ, भने लाज शरणम् सामाजिक-राजनीतिक कथावस्तु बोकेको चलचित्र हो।
दुबै चलचित्रका विषयवस्तु, प्रस्तुत शैली, चरित्रहरू र सन्देश एकअर्काबाट भिन्न छन्, तर समाजको वास्तविकता झल्काउने क्षमताले यी चलचित्रलाई विशेष बनाएको छ।
लाज शरणम्: कर्णालीको दुःखको गहिरो कथानक
लाज शरणम् कुनै हल्का रमाइला क्षणहरूले भरिएको चलचित्र होइन। यो चलचित्र कर्णाली क्षेत्रको यथार्थलाई पर्दामा उतार्ने एक महत्त्वपूर्ण प्रयास हो। नेपालका पछाडि पारिएका भूगोलहरूमध्ये कर्णाली एउटा यस्तो भूमि हो, जहाँ शिक्षाको उज्यालो कम, गरिबीको छायाँ बढी छ।
चलचित्रले शिक्षा, स्वास्थ्य, पूर्वाधार, रोजगारी, र सरकारी बेवास्ताका कारण कर्णालीका जनताले भोग्दै आएका पीडाहरूलाई उठान गरेको छ। नेताहरू चुनावताका आश्वासन दिन्छन्, तर जब उनीहरू सत्तामा पुग्छन्, तिनै जनता फेरि अन्धकारमा छाडिन्छन्।
महेश त्रिपाठी, सिताराम कट्टेल (धुर्मुस), विजय बराल, अर्पण थापा, रेणु योगी, अर्जुन घिमिरे (पाँडे), सागर लम्साल (बले), हरिष निरौला (मिमि) जस्ता कलाकारहरूले यो कथालाई जीवित तुल्याएका छन्।
महेश त्रिपाठीको अभिनय विशेष रूपमा प्रभावित पार्ने खालको छ। उनी कर्णालीको एक प्रतिनिधि पात्रका रूपमा देखिन्छन्। उनको चरित्रले कर्णालीमा शिक्षाको अभावले सिर्जना गरेको पछौटेपन, स्वास्थ्य सेवाको दुर्दशा, अनि निरन्तर शोषणको कथालाई बलियो रूपमा बोकेको छ। धुर्मुस (सिताराम कट्टेल) को भूमिका व्यवसायीक दुनियाँबाट आएका व्यापारीको हो। उनको पात्र सहरबाट गाउँ छिर्दै गर्दा समाजको वास्तविकता देख्छ।
विजय बराल र अर्पण थापाले फिल्ममा झोले चम्चेहरूको प्रतिनिधित्व गरेका छन्। उनीहरू जस्ता पात्रले नेताहरूलाई जिताउनका लागि जनता दोहन गर्छन्, तर अन्ततः तिनै नेताहरूले उनीहरूलाई पनि धोका दिन्छन्।
फिल्मले प्रमुख रूपमा कर्णालीको राजनीतिक अवस्था चित्रण गरेको छ। यहाँका नेताहरू भोट माग्न गाउँ पस्छन्, आश्वासन बाँड्छन्, तर चुनाव जितेपछि हराउँछन्। एनजीओहरूले विकासका नाममा बजेट पचाउँछन्, तर स्थानीयबासीको जीवन कहिल्यै सुधारिँदैन। स्वास्थ्य चौकी खाली छ, विद्यालयमा शिक्षक छैनन्, सडकहरू कच्चीमै छन्।
चलचित्रको सबैभन्दा सशक्त पक्ष भनेकै यसको यथार्थपरक दृश्य र संवादहरू हुन्। “नेता त हाम्रो लागि भगवानजस्तै हुन्, तर भगवानले हामीलाई किन भोकै राख्छन्?” यस्ता संवादहरू दर्शकको हृदयमा चोट पुर्याउँछन्।
मायावी: प्रेम, त्याग र भावनाको संवेदनशील कथा
‘मायावी’ प्रेमकथामा आधारित छ, तर यो केवल प्रेमको जीतको कथा होइन। कहिलेकाहीँ प्रेम त्यागमा पनि हुन्छ, विछोडमा पनि प्रेम रहन्छ। यही सन्देश बोकेर चलचित्र अघि बढ्छ।
कथाको सुरुवात सामान्य रूपमा हुन्छ, जहाँ पल शाह (नायक) र दीपिका प्रसाईं (नायिका) बीच प्रेम अंकुराउँछ।
तर, जति नै प्रेम गाढा भए पनि समाजका विभिन्न बाधाहरूले उनीहरूको सम्बन्धलाई परिक्षामा पार्छ। चलचित्रको पहिलो हाफ प्रेम र रोमान्सले भरिएको छ, तर दोस्रो हाफमा यो भावनात्मक रूपमा गहिरिएर जान्छ। प्रेम केवल भेट र संगतमा मात्र होइन, गुमाउनुमा पनि हुन सक्छ भन्ने यथार्थ चलचित्रले चित्रण गरेको छ।
पल शाह र दीपिका प्रसाईंको जोडी पर्दामा आकर्षक देखिएको छ। उनीहरूको केमेस्ट्री, संवाद, आँखाको हाउभाउले प्रेमको वास्तविकता दर्शकलाई अनुभूत गराउँछ। समीम खान, प्रशान्त ताम्राकार, करिश्मा श्रेष्ठ, लक्ष्मी गिरी, राजाराम पौडेल जस्ता कलाकारहरूले कथालाई अझ मजबुत बनाएका छन्।
चलचित्रमा “मायाको गहिराइ केवल पाउने कुरामा मात्र होइन, गुमाउनुमा पनि मायाको सुगन्ध रहन्छ” भन्ने भावना बोकेका संवादहरू छन्। सङ्गीत पक्ष बलियो छ। मायावीका गीतहरूले प्रेमको अनुभूति थप गहिरो बनाउँछन्।
विशेष गरी, चलचित्रको ब्याकग्राउन्ड स्कोरले कथाको भावनात्मक क्षणहरूलाई थप प्रभावशाली बनाएको छ।
लाज शरणमले कर्णालीको प्रकृति, समाज र पीडालाई शक्तिशाली छायांकनमार्फत देखाएको छ भने मायावीमा प्रेमका दृश्यहरू अत्यन्त कलात्मक ढंगले खिचिएका छन्। कुमार कट्टेलले लाज शरणमलाई प्रभावशाली तरिकाले निर्देशन गरेका छन्। त्यस्तै, दिवाकर भट्टराईले मायावीलाई दर्शकको मनमा स्थान दिलाउन सफल निर्देशन गरेका छन्।
कुन चलचित्र हेर्ने?
यदि तपाईं समाजको वास्तविकता, राजनीतिक विसंगति, गरिबीको पीडा, अनि कर्णालीको कथा बुझ्न चाहनुहुन्छ भने ‘लाज शरणम्’ उत्तम छनोट हो। तर तपाईं प्रेम, भावना, त्याग र रोमान्सको गहिराइ बुझ्न चाहनुहुन्छ भने ‘मायावी’ तपाईंलाई भावुक बनाउनेछ।
दुबै चलचित्र नेपाली सिनेमाका लागि महत्वपूर्ण छन्। यी चलचित्रहरूले नेपाली समाजको दुःख, प्रेम, अनि राजनीतिक अवस्थालाई प्रस्ट रूपमा चित्रण गरेका छन्।
अन्ततः, सिनेमा केवल मनोरञ्जन मात्र होइन, यो समाज बुझ्ने ऐना पनि हो। ‘मायावी’ ले प्रेमको मिठास बोकेको छ, ‘लाज शरणम्’ ले पीडाको यथार्थ उतारेको छ।
*हेटौँडाको नारायणी मलामा अहिले चलचित्र ‘लाज शरणम्’, ‘मायावी’ र ‘रेशम फिलिली’ प्रदशन भैरहेको छ । अन्य चलचित्रमा भन्दा दर्शकको चाप लाज शरणममा बढी देखिएको छ । फागुन २९ गतेदेखी एक्सन चलचित्र ‘आउटल’ प्रदशनमा आउने नारायणी सिनेमाले जनाएको छ ।
