पोखरा | आन्तरिक तथा अन्तर्राष्ट्रिय गरी २० लाख पर्यटक भित्र्याउने महत्वाकांक्षी लक्ष्यसहित ‘पोखरा भ्रमण वर्ष २०२५’ को औपचारिक घोषणा गरिएको छ। तर, उद्घाटन समारोहमा बेलुन विस्फोट भएपछि पोखराका नगरप्रमुख धनराज आचार्य र उपप्रधान एवं अर्थमन्त्री विष्णु पौडेल घाइते भए, जसले कार्यक्रमलाई अनपेक्षित मोड दियो।
घटना भएपछि सामाजिक सञ्जालमा पोखराको पर्यटन प्रवर्द्धनलाई लिएर बहस शुरु भएको छ। धेरैले घाइतेहरूको स्वास्थ्य लाभको कामना गर्दै भविष्यमा यस्ता घटनाबाट सिक्नुपर्ने सुझाव दिएका छन्।
‘पर्यटन राजधानी’ घोषणाको असर देखिँदैन
भ्रमण वर्ष घोषणासँगै ‘पहिलो गाँसमै ढुंगा’ भन्ने टिप्पणी व्यापक भइरहेको छ। पोखरालाई गत वर्ष ‘पर्यटन राजधानी’ घोषणा गरिएको थियो, तर सो घोषणाको एक वर्ष पुग्न लाग्दा उल्लेखनीय पर्यटकीय चहलपहल बढेको देखिँदैन। पोखराका होटलहरू अझै पनि सुनसान छन्।
पोखराका पुराना पर्यटन व्यवसायी बच्चुराम तिवारीले पोखरामा आउने पर्यटकको आधिकारिक तथ्यांक नराखिएको बताउँदै पूर्वाधार विकासबिना गरिएको घोषणाले व्यावहारिक प्रभाव पार्ने सम्भावना न्यून रहेको बताएका छन्।
होटल संघ नेपाल, पोखराका अध्यक्ष लक्ष्मण सुवेदीले भ्रमण वर्ष घोषणाले पर्यटन प्रवर्द्धनमा केही राहत दिने भए पनि घोषणामै सीमित नरही थप गतिविधि गर्नुपर्ने बताए। ‘घोषणा गरेर मात्रै पर्यटन विकास हुँदैन,’ उनले भने, ‘व्यवसायीकै तर्फबाट पनि नियमित कार्यक्रमसँगै बृहत् अभियान सञ्चालन गरिनेछ।’
२० लाख पर्यटक भित्र्याउने लक्ष्य कति सम्भव?
हाल पोखरामा वार्षिक १० लाख हाराहारीमा पर्यटक आउने अनुमान छ। काठमाडौँ आउने पर्यटकमध्ये ४० प्रतिशतले पोखरा भ्रमण गर्ने तथ्यांक छ, तर यी तथ्यांकहरू औपचारिक रूपमा पुष्टि भएका छैनन्।
पोखरा पर्यटन परिषद्का अध्यक्ष तारानाथ पहारीले सन् २०२० मा सरकारले ‘नेपाल भ्रमण वर्ष’ घोषणा गरे पनि कोरोना महामारीका कारण योजना असफल भएको स्मरण गर्दै अहिलेको घोषणाले पर्यटन क्षेत्र चलायमान बनाउन मद्दत गर्ने बताए। ‘यो महत्वपूर्ण इभेन्ट हो, यसले पोखराको ब्रान्डिङ गर्नेछ। यो वर्ष लक्ष्य भेट्न कठिन भए पनि आगामी वर्षहरूका लागि मार्केटिङ हुनेछ, लगानी खेर जाँदैन,’ पहारीले भने।
संघीय पर्यटनमन्त्री बद्री पाण्डेले पोखरालाई नेपालको पर्यटन प्रवर्द्धनको केन्द्रबिन्दु बनाउने योजना रहेको बताएका छन्। पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट नियमित अन्तर्राष्ट्रिय उडान सुरू गर्न सरकारले पहल गरिरहेको उनको भनाइ छ।
महानगरको योजना: पूर्वाधार र प्रवर्द्धन
पोखरा महानगरपालिकाले भ्रमण वर्षका लागि पर्यटन प्रवर्द्धनका विभिन्न कार्यक्रम ल्याउने योजना बनाएको छ। उपप्रमुख गुरुङका अनुसार, स्थानीय सरकार, निजी क्षेत्र, होटल संघ, पर्यटन व्यवसायी तथा सरोकारवालासँग सहकार्य गरी विशेष कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरिनेछ।
महानगरले विदेशस्थित कूटनीतिक नियोग र राजदूतावाससँगको समन्वयमा पोखराको प्रवर्द्धन गर्ने, १४ सहरमा भगिनी सम्बन्ध स्थापना भइसकेको अवस्थामा नेपालका पाँच र विदेशका पाँच गरी १० नयाँ सहरसँग भगिनी सम्बन्ध जोड्ने लक्ष्य राखेको छ।
पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि मुक्तिनाथ प्रवेशद्वार निर्माण, बोटानिकल गार्डेन, पञ्चासे क्षेत्रको विकास, १० ताललाई जोड्ने साइकल लेन निर्माण जस्ता योजनाहरू ल्याइएको छ। प्रत्येक वडामा एउटा पर्यटकीय गन्तव्य घोषणा गरिएको छ।
भ्रमण वर्षलाई प्रभावकारी बनाउन विभिन्न योजनाहरू अघि सारिएका छन्। साहसिक पर्यटन, सांस्कृतिक पर्यटन, ग्रामीण पर्यटन प्रवर्द्धन गर्ने, डिजिटल मार्केटिङ, अन्तर्राष्ट्रिय मिडिया कभरेज, पर्यटन मेलामा सहभागिता जनाउने योजनाहरू छन्।
लोकसंस्कृति, स्थानीय खानपान र हस्तकला प्रवर्द्धन, सडक, होटल, रिसोर्ट, ट्रेकिङ मार्गहरूको स्तरोन्नति, सरसफाइ अभियान, प्लास्टिक न्यूनीकरण र हरियाली प्रवर्द्धन मुख्य प्राथमिकतामा रहेको महानगरले जनाएको छ ।
साहसिक खेल पर्यटन अन्तर्गत प्याराग्लाइडिङ, बञ्जी जम्प, माउन्टेन बाइकिङ, हाइकिङ, अल्ट्रालाइट फ्लाइट, क्यानोजिङजस्ता गतिविधिलाई विशेष प्राथमिकता दिइनेछ।
पोखरा भ्रमण वर्ष २०२५ घोषणाले पर्यटन क्षेत्रमा उत्साह त भरेको छ, तर ठोस पूर्वाधार विकास र प्रवर्द्धन नहुँदा लक्ष्य हासिल हुनेमा आशंका व्यक्त गरिएको छ। पर्यटन व्यवसायी, निजी क्षेत्र, संघीय तथा स्थानीय सरकारको सहकार्य आवश्यक छ। यदि योजनाहरू प्रभावकारी रूपमा कार्यान्वयन गरिएनन् भने, पोखरा भ्रमण वर्ष पनि अघिल्ला घोषणाहरू जस्तै कागजमै सीमित हुने चिन्ता छ।
