मेची | मेची भन्सार कार्यालय, यस वर्षको पहिलो छ महिनामा एक नयाँ इतिहास रच्दै छ। चिया निर्यातमा ५५ दशमलव ७० प्रतिशतको वृद्धि भएको छ, जसले नेपालको कृषि निर्यातमा एउटा महत्वपूर्ण मीलको ढुङ्गा थपेको छ। चिया उद्योगलाई समर्थन गर्दै मेची भन्सारले २ अर्ब ९५ करोड ९० लाख ३७ हजारको चिया निर्यात गरेको छ, जुन गत वर्षको १ अर्ब ९० करोडको तुलनामा उल्लेखनीय वृद्धि हो।
चिया निर्यातमा वृद्धि हुनुको कारण, विशेषगरी भारतमा चिया उत्पादनमा कमी आएको छ। यसले नेपाली चियाको माग बढाएको हो। यसरी वृद्धि भएको चिया निर्यातको मुख्य कारण नेपाल सरकारको सहजीकरण र व्यापारीहरूको मेहनत रहेको चिया उत्पादक संघका अध्यक्ष आदित्य पराजुलीले बताए ।
नेपालको चिया निर्यातको वृद्धि सँगसँगै मेची भन्सार कार्यालयका सूचना अधिकारी गणपति कँडेलले यो कुरा साझा गरे कि यस वर्षको पहिलो छ महिनामा ११ हजार दुई सय ३२ दशमलव २७ मेट्रिक टन चिया निर्यात गरिएको हो। यो तथ्यांकले नेपाली चियाको गुणस्तर र वृद्धि दुवैलाई प्रमाणित गर्दछ। यसले नेपालको कृषि निर्यातलाई एक नयाँ दिशा दिने संकेत गर्दछ।
चिया उत्पादक संघका अध्यक्ष आदित्य पराजुलीका अनुसार, नेपाल सरकारले चिया निर्यातमा सहजीकरण गरिदिने हो भने, भारतमा चियाको माग थप बढ्न सक्छ, जसले नेपालको चिया उद्योगलाई नयाँ उचाइमा पुर्याउनेछ। भारतको चिया उत्पादनमा कमी आएको छ भने नेपालका चियाका बगानमा उन्नत प्रविधिको प्रयोग र जैविक खेतीका कारण हाम्रो चिया अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा उच्च मूल्य पाउने आशा गरिएको छ।
अलैँची निर्यातमा पनि वृद्धि: १६ दशमलव सात प्रतिशतको सुधार
चिया मात्र होइन, अलैँचीको निर्यातमा पनि वृद्धि भएको छ। चालु आर्थिक वर्षको पुस महिनासम्ममा ४ अर्ब ५५ करोड ७० लाख ६९ हजार बराबरको अलैँची निर्यात गरिएको छ, जुन गत वर्षको ३ अर्ब ९० करोडको तुलनामा १६ दशमलव सात प्रतिशतको वृद्धि हो। यसले नेपालको मसला निर्यातमा पनि सकारात्मक संकेत दिएका छन्।
तर, चिया र अलैँचीका अलावा केही अन्य वस्तुहरूको निर्यातमा कमी आएको छ। प्लाइउड, सिमेन्ट क्लिङ्कर, भेनियर सिटका निर्यातमा वृद्धि भए पनि, फलामे पाता, छुर्पी, अदुवा, काउली, बन्दागोपी, ब्रोकाउली, र फलाम जस्ता वस्तुहरूको निर्यात घटेको देखिन्छ। यसका कारणहरुले खाद्य सुरक्षा र स्थानीय बजारमा अत्यधिक आपूर्ति हुन सक्छ, जसको परिणाम स्वरूप निर्यातमा कमी आएको हुन सक्छ।
नेपालको पूर्वी नाका स्थित मेची भन्सार नेपालको प्रमुख व्यापारिक गेटवेहरू मध्ये एक हो। यो भन्सार कार्यालयको योगदानले नेपालका विभिन्न कृषि, खाद्य र निर्माण सामग्रीहरूको निर्यातलाई सहज बनाएको छ। चालु आर्थिक वर्षको छ महिनामा मेची भन्सारबाट १३ अर्ब ८४ करोड ४ लाख ३९ हजारको मालवस्तु निर्यात गरिएको छ।
नेपालका लागि यी परिणामहरू एक राम्रो संकेत हो, विशेष गरेर कृषि क्षेत्रमा। चिया र अलैँची जस्ता पारंपरिक बालीहरूको निर्यातमा भएको वृद्धि नेपालका लागि एक ठूलो अवसर हो। तर, यस विकाससँगै निर्यातको विविधिकरण र नयाँ बजारहरूको पहिचान गर्ने आवश्यकता अझै रहेको छ।
नेपालको कृषि क्षेत्र, विशेषतः चिया र मसला निर्यात, अझै पनि सस्तो मूल्यमा बेच्ने प्रवृत्तिमा सीमित छ। यसलाई सुधार्नका लागि सरकार र व्यापारिक संघहरूले नयाँ बजारहरूमा पहुँच विस्तार, उच्च मूल्यमा निर्यात, र जैविक कृषि प्रविधिहरूको प्रवर्द्धनमा ध्यान दिनु आवश्यक छ।
नेपाललाई आफ्नो निर्यात क्षेत्रलाई अझ सशक्त बनाउनका लागि नवीनतम प्रविधिहरूको प्रयोग, निर्यात प्रोत्साहन नीति, र मूल्यवृद्धि रणनीतिहरूको आवश्यकता छ। यसले नेपालका किसान र व्यापारिहरूको जीवनस्तरमा सुधार ल्याउन सहयोग पुर्याउने छ।